አዲስ አድማስ በኢትዮጵያ ዘወትር ቅዳሜ የሚታተም ሳምንታዊ ጋዜጣ ነው። ጋዜጣው የሚታተው በአድማስ አድቨርታይዚንግ ኃ.የተ.የግ.ማ. ሲሆን የተመሰረተው በታኅሣሥ ፳፱ ቀን ፲፱፻፺፪ ዓ.ም. ነው።
(አዲስ አድማስ ታህሳስ 29 ቀን 1992 ዓ.ም የመጀመሪያው ዕለተ ቅዳሜ ለንባብ በቃ !!)
በአሁኑ ጊዜ የጋዜጣው ሥራ አስኪያጅ ገነት ጎሳዬ ስትሆን ዋና አዘጋጅ ደግሞ ነቢይ መኮንን ነው።
################################################################################
ቅዳሜ መስኮረም 28 ቀን 2015 ዓ.ም Saturday, 08 October 2022
ከዕለታት አንድ ቀን ልክ እንደ ደራሲ ስብሐት ልብ ወለድ ባሕሪ፤ እንደ አጋፋሪ እንደሻው፤ ሞትን የሚፈሩና የሚሸሹ አቶ መርኔ የሚባሉ ባላባት ነበሩ፡፡ የሰፈሩ ሰው አብዬ መርኔ እያለ ነው የሚጠራቸው፡፡
አቶ መርኔ ሞትን ለማሸነፍ ሲሉ ወደፊት የሚሆነውን ነገር የሚተነብዩ ኮከብ ቆጣሪዎች ዘንድ ሄደው ያውቃሉ፡፡ ኮከባቸውን አስቆጥረዋል፡፡ የወደፊታቸው ሁኔታ፣ ፍፃሜያቸው ምን እንደሚሆን ለማወቅ ከጅለው፡፡
የመዳፍን መስመር እያዩ የሰውን የወደፊት ዕጣ ፈንታ የሚናገሩ መዳፍ አንባቢዎች ዘንድም ሄደዋል፡፡ ዕጣዬን እዩልኝ ብለው የተለያዩ አዋቂዎችን ጠይቀው አስነብበዋል።
ሞራ ገላጮች የሚባሉ የሰው መፃዒ ዕድል ተናጋሪዎችም ጋ ሄደው የወደፊት ፍፃሜ ሕይወታቸውን ለማረጋገጥ ሞክረዋል፡፡ የቡና ስኒ አይተው ስለ ዕድል የሚናገሩ ሰዎች ቤትም ሄደው “መጨረሻዬን ንገሩኝ እባካችሁ?” ብለው ተማጥነዋል፡፡
በየመፅሐፍ - ገላጩ ሰፈር እየዞሩ የነገ ሕይወታቸውን አላፊ ዕድሜ ሊያስጠኑ ጥረት አድርገዋል። አብዬ መርኔ ያልሄዱበት ቦታ የለም፡፡
ሁሉም አዋቂዎች የሚሞቱባትን ሣምንት ጠቅሰው፣ ”የፈለጉትን ጥንቃቄ ቢያደርጉም፤ የሚሞቱት በእሾህ ተወግተው ነው!” ሲሉ ነገሩዋቸው፡፡
አብዬ መርኔም በልባቸው፤
“እንዲያማ ከሆነ እኔ እሾክ የደረሰበት አልደርስም! እንዲያውም ከእነአካቴው ከቤቴ አልወጣም” ይሉና በነዚያ በተጠቀሱት ቀናት እቤታቸው ክትት ብለው ሰነበቱ፡፡
ከተባሉት አንድ ቀን ብቻ ነው የቀራቸው፡፡ ቤታቸው በረንዳ ላይ ተቀምጠው አላፊ አግዳሚውን የሰፈራቸውን ሰው ሰላም እያሉ፣ “እንዴት ሰነበትክ ?” ሲሉ አመሹ፡፡
ወደ ቤታቸው ሊገቡ ጥቂት ሲቀራቸው፣ የከብት እረኛቸው፣ ላሞችና በጎች እየነዳ መጣ፡፡
አብዬ መርኔ ከግልገልነቱ ጀምሮ ያሳደጉትን በግ አዩ፡፡ በጣም ደስ አላቸው፡፡ በጉ ያውቃቸዋልና እየሮጠ ወደሳቸው መጣ፡፡ እያሻሹ ሲያጫውቱት ድንገት በፀጉራም ቆዳው ውስጥ የነበረ አንድ እሾክ መዳፋቸውን ጠቅ አደረጋቸው! ደማቸው ክፉኛ ፈሰሰ፡፡ ቁስሉ አልሽር አለ፡፡ ለካ ያ እሾክ መርዝነት ያለው ኖሮ፣ ብዙም ፋታ ሳይሰጣቸው ለሞት አበቃቸው!
“ዓለም አላፊ ነው
መልክ ረጋፊ ነው
ፎቶግራፍ ቀሪ ነው!”
ይላሉ የጥንት ሰዎች፡፡ ከተፃፈልን ቀን አናልፍም፡፡ የዕጣ-ፈንታችን ነገር ነው፡፡ በሕይወት የምንኖርባትን እያንዳንዷን ደቂቃ እንጠቀምባት እንጂ ነገን አንጠብቅ፡፡ በእጃችን ያለውን ወርቅ ቀን ሳንውል ሳናድር እጥቅም ላይ እናውለው፡፡
ሀገራችን የጦር አውድማ ከሆነች አያሌ ዓመታት ተቆጥረዋል። ስደት እንደ አዘቦት ቀን ልብስ ከተዘወተረ ከራርሟል። መፈናቀልና ቀዬን ለቅቆ መሄድ ወረት መሆን ከተወ ቆይቷል። ይሄም ያልፋል እያሉ እጅን አጣጥፎ መቀመጥ ሞኝነት ሆኗል። መንግሥትም፤ “የበላችው አቅሯታል፣ በላይ በላዩ ያጎርሳታል!” እንደሚባለው፤ ነጋ ጠባ የማይፈጸም ቃል መግባቱን ቀጥሎበታል። “ለምን አልፈጸምክም?” ብሎ መንግስትን አፋጥጦ ለመጠየቅ ህዝብ ወኔ አጥቷል። አሊያም በተደጋጋሚ በደረሰበት ውስብስብ ፖለቲካዊ፣ ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ ምስቅልቅል፣ ቁምስቅሉን እያየ፤ ያረገው ነገር ቸግሮታል። አንገቱን ደፍቷል!
ያውቃሉ የተባሉት ምሁራንም ዱሮ ይባል እንደነበረው፡-
“እናውቃለን። ብንናገር እናልቃለን!” የሚሉ ይመስላል። ወይም ፍርሐት ቤቱን ሰርቶባቸዋል። ረዥም ዕድሜን ከዘለዓለማዊነት እያምታቱ (They took longevity for eternity እንዲሉ)፣ ያልፍልናል እያሉ ራሳቸው ያልፋሉ! የእርግማን እስኪመስልባቸው ድረስ አድር-ባይነትን፣ ስግብግብነትን፣ ሁሉን ለእኔነትን ተያይዘውታል! የሩቅ ምስራቅ ጠበብት፤”የአንድ ህብረተሰብ ጥንካሬ በምሁሩ መዓዛ ሽታ ይለካል” የሚሉት ብሂል፣ ለሀገራችን ምሁራንም መጠቀስ ያለበት ሀቅ ነው ብንል ከማጋነን አይጣፍብንም፡፡ በሌላ ጎኑ ደግሞ ከተፈጥሮም ጋር ትግል ይጠበቅብናል። ጎርፍ፤ ድርቅና የአየር መዛባት በተደጋጋሚ አባዜው አልለቀን ስላለ ለከባድ ቸነፈር እና ርሀብ መጋለጣችን በየአስርት ዓመቱ የምናየው ክፉ እጣ መስሎብናል፡፡ ይህን የሚቋቋም ብርቱ ጫንቃ ያለው ትውልድ ከመፍጠር ይልቅ፤ “ጦርነቱ አገርሽቷል” የሚል ዜና የሚያዳምጥ ማህበረሰብ አቅፈንና አዝለን፤ መቀመጥን ሥራዬ ብለን ረዥም መንገድ ዳክረናል!
አሁን፤ያለፈው ይበቃን ዘንድ ወደፊት ለመራመድ መቁረጥ አለብን፡፡ የመለወጥ/ድፍረቱ ሊኖረን ይገባል፡፡ ድህነትንም ሆነ ድህነትን የሚያመጣብንን ሁሉ ለመቋቋም መነሳት ግድ ነው። በአንድ በሀገር ጉዳይ ሁላችንም ተጠያቂ መሆናችንን አንርሳ። ያየነውን አይተናል ለማለትና እንከንም ካለበት ለመጠቆም፤ ለመዋጋት ወደ ኋላ አንበል፡፡ እንድፈር፤ እንነጋገር፡፡
“አሁን ለምንድነው፤ ፈሪ ማቀንቀኑ
ቅጠል አይበጠስ፤ ካልደረሰ ቀኑ!”
ያሉ አባቶች ያቆዩዋት አገር እንደሆነች አንርሣ! መንገድ ካልጀመሩት አይገፋም፤ ወንበር ካልያዙት የማንም መቀመጫ ነው! ለሁሉም በዚህ ዘመን፤ ልብና ልቦና ይስጠን!
***************************************************************************************
መስኮረም 26 ቀን 2015 ዓ.ም Saturday, 01 October 2022
“ሚስት እንጃልህ ስትል፣ ባል እንጃልህ ሲል፣ ቤት ለውሻ ይቀራል!”
ከእለታት አንድ ቀን አንድ ንጉሥ በአንድ አገር ታፍረው ተከብረው ይኖሩ ነበረ። ነገር ግን ልጅ አልወለዱም ነበረና “አገሬ ሰው አልተዋጣላትም፣ ወደፊት ዘውዴን የሚረከበኝና ዙፋኔን የሚወርስ ማን ሊሆን ነው?” እያሉ ሌት ተቀን ይጨነቁ ነበር።
አንድ ቀን በሀገሪቱ ውድድር እንዲደረግና አሸናፊ የሆነ ጀግና ዙፋኑን እንደሚወርስ ሊያውጁ ይወስናሉ። ውድድሩም የፈረስ ግልቢያ ነበረ። ከብዙ ማጣራት በኋላ ጥቂት ተወዳዳሪዎች ነጥረው ወጡ። የፍፃሜው ውድድር መቼ እንደሚሆን ተወሰነና የሚጋልቡት ርቀት ምን ያህል እንደሚሆን፣ የት ቦታም እንደሚሮጡ ቁርጡ ታወቀ። ተፎካከሩ። ሆኖም ብዙዎቹ ተወዳዳሪዎች እየተመቀኛኙ፣ አንዱ አንዱን እያሰናከለ እንዳይሳካለት ማድረግ ጀመረ። ለፍጻሜው ሦስት ቀሩ።
የመጀመሪያው ሁለተኛው እንዳያሸንፍ ፈረሱን መርዝ ሊያበላበት ወጠነ።
ሁለተኛው ደግሞ ሦስተኛው እንዳያሸንፍ ሰውየውን ራሱን የሚያደነዝዝ መድሃኒት ሊያጠጣው መላ መታ፡፡
ሦስተኛው ደግሞ የመጀመሪያው እንዳያሸንፍ ፈረሱ የሚሮጥበትን መንገድ በመሰናክል ሊያጥርበት ወሰነ።
ሁሉም ያሰቡትን አሳኩ። ሆኖም ከመጉላላት በስተቀር ምንም ፍሬ ሳያገኙ ቀሩ!
ንጉሡ አዘኑና “ዋ አገሬ! ሰው አልዋጣ አለሽ” አሉ አሁንም።
ስለዚህም ሌላ ፈተና ሊሰጡ አሰቡ። ፈተናውም አደን ሄደው ንጉሡ ያዘዙትን ፈጽመው መመለስ ነው። ተወዳዳሪዎቹ ቀረቡ። የንጉሡ ትዕዛዝ ግን ከወትሮው የተለየ ሆኖ አገኙት። ይኸውም፤
“ሄዳችሁ የፈለጋችሁን ሦስት ነገሮች አድናችሁ ኑ። የምፈልገው ግን እንድትይዙ ወይም ገድላችሁ እንድትመጡ አይደለም። ሦስቱም የምታደርጓቸው ጥረቶች ሳይሳኩላችሁ እንድትመለሱ ነው። ሆኖም ለምን እንዳልተሳካላችሁ እያንዳንዳችሁ እንድትገልፁልኝ እሻለሁ። ይህን መልስ በትክክል ለሰጠኝ መንግሥቴን አወርሰዋለሁ” አሉ።
አዳኞቹ ወደ ጫካ ሄደው በተባሉት መሰረት ሲያድኑ ውለው የማታ ማታ ሁሉም የየግላቸውን መልስ ይዘው መጡ።
ሌሊቱን እያንዳንዳቸው ለምን አደኑ እንዳልተሳካላቸው ሲያብራሩ አደሩ። ከሦስቱ ከአንደኛው በስተቀር ሁለቱ የውሸት የፈጠራ ወሬ ነበር ያወሩት። ውሸቱንም በሚገባ አላቀረቡትም።
ያ ሦስተኛው ተወዳዳሪ ግን የሚከተለውን ተናገረ፡-
“ንጉሥ ሆይ፤ በትዕዛዝዎ መሰረት ወደ ጫካ ሄጄ ሳድን ውዬ ምሽቱ ዐይን ሲይዝ ወደ ቤተ-መንግስትዎ እየሮጥኩኝ ተመልሻለሁ።” አላቸው።
ንጉሡም፤
“እኮ ለምን አደኑ ሳይቀናህ ቀረ? አስረዳና? ለመሆኑ ምን ነበር ለማደን የፈለግኸው?” ሲሉ ጠየቁት።
አዳኙም፤
“ወፎች ለማደን ነበር ንጉሥ ሆይ”
“ሁሉም በረሩ እንዳትለኝ ብቻ?”
“ኧረ አይደለም ንጉሥ ሆይ!
“ታዲያሳ?”
“ንጉሥ ሆይ፤ በርግጥ ሦስት ወፎች ለማደን ነበር የወጣሁት። ግን ሦስቱንም ለመምታት፣ ለመግደልም ሆነ ለመያዝ አልቻልኩም”
“እኮ ለምን?”
አዳኙ ተነስቶ ቆመና፤
“ንጉሥ ሆይ! የመጀመሪያዋን ከሩቅ ነው ያየሁዋት። ሁለተኛዋን ሰማሁዋት እንጂ አላየሁዋትም። ሦስተኛውን ግን ይኼው እስከ አሁኑዋ ሰዓት ድረስ ሳባርራት ነበር። ሰዓቱ ስለመሸ ባዘዙን ሰዓት ለመገኘት ስል ወደርስዎ መጣሁ” አላቸው።
ንጉሡ በጣም ተደሰቱ። እንዲህም አሉ፡-
“ብዙዎቻችሁ ትገርማላችሁ። አንዳንዶቻችሁ ዕውነቱን መግለጽ አትችሉም፡፡ አንዳንዶቻችሁ ደግሞ ከነጭራሹ መዋሸትም አትችሉም። ሌሎቻችሁ ውሸታችሁን ማስረዳት አትችሉም። ከፊሎቻችሁ ውድድር ማለት ምን ማለት እንደሆነ አልገባችሁም። ስትመቀኛኙ እድል ያመልጣችኋል። ይሄ ተራ ሰው ግን እቅጯን ነገረኝ። ምነው ቢሉ፣ እሱ እንዳይሳካለት ያደረጉት ሦስት ዋና ዋና ችግሮች የአገራችንም ችግሮች ናቸው። ሦስቱ ችግሮችም-
1. ከሩቅ ሆነን እያየን ዝም ማለት
2. ሳናይ እየሰማን ብቻ ዝም ማለት
3. እያየንም፣ እየሰማንም ዘዴ መሻት አቅቶን እጃችንን አጣጥፈን መቀመጥ፤ ናቸው” አሉ ይባላል።
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
መስኮረም 14 ቀን 2015 ዓ.ምSaturday, 24 September 2022 ላግዝሽ ቢሏት መጇን ደበቀች
ከኢራቅ ተረቶች አንዱ የሚከተለውን ይመስላል፡-
ከዕለታት አንድ ቀን ንጉሥ በግዛቱ ዋና ከተማ ሳይታወቅ እየተዘዋወረ፣ ሕዝቡ ምን እንደሚያወራ ለማዳመጥ እየሞከረ ነበር። በአንድ መስኮት አጠገብ እያለፈ ሳለ ሶስት ሴቶች ሲያወሩ ሰማ።
አንደኛዋ፡- ንጉሡን ለማግባት ብችል ግዛቱን ሁሉ ሊሸፍን የሚችል ምንጣፍ (ስጋጃ እሰራለት ነበር) አለች።
ሁለተኛዋ፡- “እኔ ደግሞ ንጉሡን ለማግባት ብችል፤ መላ ሰራዊቱ በልቶ የማይጨርሰው ትልቅ ድፎ ዳቦ እጋግርለታለሁ” አለች።
ሦስተኛዋ፡- “እኔ ደግሞ ንጉሡን ባገባ፣ ሁለት ልጆች እወልድለታለሁ። አንደኛው ራሱ ላይ የብር ፀጉር፣ ሌላኛው ራሱ ላይ የወርቅ ፀጉር ያላቸው ይሆናሉ” አለች።
ንጉሡ በሚቀጥለው ቀን በአባቶቻቸው በኩል ሴቶቹን ልጆች አስጠርቶ ተራ በተራ እያስጠየቀ፣ በሉ ያላችሁትን ሰርታችሁ አሳዩኝ አላቸው። የመጀመሪያዋ ስጋጃውን መስራት አልቻለችም። ሁለተኛዋ ዳቦውን ለመድፋት አቃታት። የመጀመሪያዋም ስለ ጉራዋ ማድቤት ውስጥ እንድትቀመጥ ፈረደባት። ሁለተኛዋን ደግሞ ኩሽና እንድትቀመጥ ቀጣት። ሦስተኛዋን ግን አገባት። ከዘጠኝ ወር በኋላ የብር ጌጥና የወርቅ ጸጉር ያላቸው መንትያዎች ተወለዱ። እነዚህን ሁለት ቆንጆ ቆንጆ ልጆች ያዩት ሁለቱም የንግስቲቱ እህቶች ቅናት ያዛቸውና፣ ከሞግዚቷ ተሟግተው ወስዳ ጫካ እንድትጥላቸው አስደረጓት። በቦታቸውም ሁለት አሻንጉሊቶች ተካች።
ንጉሡ የሆነውን ሲሰማ እቤቱ ፊትለፊት ንግሥቲቱ በቁሟ እስከ ጡቷ ድረስ ትቀበር አለ። መንገደኛው በድንጋይ እንዲወግራትም አስደረገ! ንጉሡ አንድ አሳ አጥማጅ አለው። የንጉሡ ዓሳ አጥማጅ ወንዝ ውስጥ አንድ ሳጥን ያገኛል፤ ሲይዘው ይከብዳል። ለሚስቱ ሄዶ ነገራት። ቤታቸው ወስደው ሲከፍቱት ምን የመሳሰሉ ባለወርቅና ባለብር ጸጉር ልጆች! ልጆች ስላልነበራቸው ሚስትየው በጣም ተደሰተችና ልታሳድጋቸው ወሰነች!
ንጉሡ ወደ ሩቅ ሀገር ሊሄድ አስቧል። ሁለቱንም ኩሽና ያሉ ሚስቶቹን፣ “ምን ላምጣላችሁ?” አላቸው። የመጀመሪያዋ “በእንቁ የተንቆጠቆጠ ቀሚስ!” አለች። ሁለተኛዋ፣ “ከአልማዝ የተሰራ የአንገት ሀብል!” አለች። ሁለቱ እህትማማቾች ቀጥለው፤ “እባክህ እደረቷ ድረስ የተቀበረችውንም እህታችንን ምን እንደምታመጣላት ጠይቃት?” አሉት።
“አታላኛለችና ለሷ አላመጣም!” አለ።
“ግዴለህም ሚስትህ ናት፤ለእኛም እህታችን ናት። ተባበራት!” አሉት። ወተወቱት። በመጨረሻ ተስማማና፤
“እሺ ላንችስ ምን ላምጣልሽ?” አላት።
“ምንም። በሰላም ሂድ። በሰላም ተመለስ።” አለችው።
“በጭራሽ። አንድ ነገር እዘዥኝ” አላት።
“እንግዲያው “የትዕግስት አሻንጉሊት” እና “የትዕግስት ቢላዋ” አምጣልኝ!” አለችው። “የምትሄድበት ሀገር እነዚህን ሁለቱን አታጣም። ከረሳህ የምትሳፈርበት ጀልባ እሺ ብሎ አይንቀሳቀስም።” አለችው።
ንጉሡ ሩቅ ሀገር ሄደ። ንግዱን አሳካው። ነጋዴዎቹ በእንቁ የተንቆጠቆጠ ቀሚስና የአልማዝ የአንገት ሀብል እንዲገዙለት አደረገ።
ከዚያ ወደ ሀገሩ ሊመለስ መርከቡ ላይ ወጥቶ “እንሂድ” አለ። ካፒቴኑ ግን መጥቶ “ንጉሥ ሆይ! መርከቡ አልሄድም ብሎኛል” ብሎ ሪፖርት አደረገ። ንጉሡ የረሳው ነገር ትዝ አለውና “የትዕግስት አሻንጉሊት” እና “የትዕግስት ቢላዋ” አስገዛ። የሸጠለት አንጥረኛ ግን አንድ ነገር አደራ አለውና ቃል አስገባው። ይኸውም፤ “ንጉሥ ሆይ! ለሚስትህ ስጦታዋን ስትሰጣት፤ በሩ ሥር ተደብቀህ የምታደርገውን ሁሉ እይ” ንጉሡ አንጥረኛው እንዳለው አደረገ።
ለሁለቱ ሚስቶች ስጦታቸውን ከሰጠ በኋላ ግማሽ ወደተቀበረችው ሚስቱ ሄዶ ያመጣላትን ሰጥቷት ተደብቆ የምታደርገውን ያይ ጀመር። ለአሻንጉሊቷ የሚከተለውን ተናገረች። እህቶቿ ልጆቿን እንደሰረቁባትና በቦታቸው አሻንጉሊቶችን እንድታስቀምጥ ሞግዚቷን እንዳዘዟት ገለጠች። እስከ ዛሬ ድረስም ሀዘን ላይ መሆኗን እያነባች ተናገረች።
እንዲህም አለች፡- “የትዕግስት አሻንጉሊት ሆይ! አንተ ትዕግስት ነህ! እኔም ትዕግስት ነኝ! እኔ በትዕግስት ምን ያህል ስቃይ ተሸከምኩ? ምን ያህል መከራ ተቀበልኩ?!”
አሻንጉሊቱ እየገዘፈ ሄደና ፈነዳ! ይህንን ያየችው ሶስተኛዋ ሚስት “ውይ! የትዕግስት አሻንጉሊት ሆይ ልብህ ተነካ!” አለች። ከዚያም ቢላዋውን አንስታ ራሷን ልትወጋ ስትል ንጉሡ ከተሸሸገበት ዘልሎ አዳናት! ከዚያም፤ “ምነው ለአሻንጉሊቱ የነገርሽውን ለምን ለእኔ አትነግሪኝም?” ሲል ጠየቃት።
“እህቶቼን ስላጠፉት ጥፋት እንዳትጎዳቸው ፈርቼ ነው።” ስትል መለሰች። ንጉሡ ባለሟሎቹን ጠርቶ ቆፍረው እንዲያወጧት አደረገ። ሁለቱም እህቶቿን ወደ እስር ቤት ላካቸው። ቀጥሎም፤ የጠፉትን ሁለት ልጆች እንዲፈልግ ህዝቡን በአዋጅ ጠየቀ። አዋጁ በመላ ሀገሪቱ ተሰማ። ይህን የሰሙት አሳ አጥማጁና ሚስቱ፣ ተመካክረው ልጆቹን ወደ ንጉሡ አምጥተው አስረከቡ። እንደ ሽልማትም እቤተመንግስቱ አቅራቢያ መኖሪያ ቤት ሰርቶላቸው፤ ልጆቹንም በየጊዜው እያዩ ኖሩ!
**********************-----------------------------------------------------------***************************
መስኮረም 7 ቀን 2015 ዓ.ም Saturday, 17 September 2022
ቀስ በቀስ ዕንቁላል በእግሩ ይሄዳል!
ከዕለታት አንድ ቀን፣ ለንግድ ስራ ወደ ሌላ አገር ሄዶ ከርሞ ወደ ቤቱ የተመለሰ አንድ ነጋዴ በራፉ ጋ ሲደርስ የጎረቤቶቹን ሰዎች ያገኛል፡፡
የመጀመሪያውን ጎረቤት፤
“ለመሆኑ ሰፈር ደህና ነው ወይ ?” ሲል ይጠይቀዋል፡፡
ጎረቤትየውም፤
“ወዳጄ፤አንተ ከአገር ከወጣህ እኮ ከዓመት በላይ አልፏል፡፡ በዚህ ጊዜ ውስጥ፤ብዙ ልጅ ተወልዷል፡፡ ብዙ አዋቂ ሞቷል” ይለዋል፡፡
ነጋዴውም፤
“እንዲያው ለነገሩ እህልስ እንዴት ነው? መሬቱ እንደልብ ይሰጣል?” ሲል፤ሁለተኛውን ጎረቤት ይጠይቀዋል፡፡
ሁለተኛው ጎረቤትም፤
“ምንም አይልም፡፡ መሬት እኮ በጊዜ ከመነጠሩት፤ ካለሰለሱት፤ በሰዓቱ ካረሱትና ከዘሩት መስጠቱ አይቀርም፡፡ በተለይ ባለፈው ዓመት ድርቅም ስላልነበረ፤ እህሉ መልካም ነበረ፡፡”
ነጋዴው ወደ ሶስተኛው ጎረቤቱ ሄዶ፤
“ወዳጄ ወደ ቤቴ ከመጣሁ ቆይቻለሁ፡፡ እንደው ባለቤቴ ደህና ናት?” አለና ጠየቀው፡፡
ጎረቤትየውም ፤
“እሷስ ደህና ናት ፤ ሌላ ነገር አላውቅም ” ይለዋል፡፡
ነጋዴው የሚስቱ ደህና መሆን እያስደሰተው፤ እሱ ወደ ሩቅ አገር ሊሄድ ሲነሳ ነብሰ-ጡር እንደነበረች ያውቃልና፣ ማናቸውም ጎረቤቶቹ ስለ ልጁ ስላላነሱ ውስጡን ጭንቅ ብሎታል፡፡ ሰውን መጠየቁንም ፈራው፡፡
በመጨረሻ ግን ቤቱ ገብቶ ሁሉንም አረጋግጦ ቢወጣለት ይሻላልና ወደ ቤቱ ገባ፡፡
ሚስቱ፤ ባላሰበችው ሰዓት በመምጣቱ እጅግ ተደስታ እልልታዋን አቀለጠችው፡፡ ትልቅ ፌሽታ ሆነ፡፡ ጎረቤት ተሰበሰበ፡፡ ተበላ! ተጠጣ!
ለመተከዣ የሚሆን መጠጣቸውን በጅ በጃቸው እንደያዙ ፤የማይቀረውን ጥያቄ ጠየቀ- ሚስቱን፡፡
“ለመሆኑ ነብሰ-ጡር አልነበርሽ? ልጁስ እንዴት ሆነ?”
ሚስቲቱም፤
“ልጁማ ታሞ ፤ብዙ ተሰቃይቶ ፤ህይወቱ አለፈ!” አለችው ፡፡
ባል፤
“ምኑን ነበር ያመመው?”
ሚስት፤
“እንደው እንደ ትኩሳት አድርጎ ጀመረውና ፤እየቆየ ብሶበት ለሞት አበቃው”
ባል ጥቂት ተከዝ ብሎ፤
“ለመሆኑ ስሙን ማን ብለሽ አወጣሽለት?”
ሚስት፤
“ሰባጋዲስ ነበር ያልኩት፡፡ በጀግንነት እንዲያድግ ብዬ ነው!”
ባል ፤
“ተይው ተይው አሁን በምን እንደሞተ ገባኝ”
ሚስት፤
“በምን ሞተ ልትል ነው?”
ባል ፤
“ስሙ ከብዶት ነው የሞተው!” አላት ይባላል፡፡
++++++++++++++++++++===============================++++++++++++++++++++++++
ጳግሜ 5 ቀን 2014 ዓ.ምSaturday, 10 September 2022
“መንኳኳት የማይለየው በር!”
አንዳንድ በሀገራችን እንደቀልድ የሚወሩ ወጎች ውስጠ-ነገራቸው ታሪክ-አዘል ሆኖ ይገኛል።
የሚከተለው ቀልድ ሰሞኑን ከዚህ ዓለም በሞት በተለዩት የቀድሞው የሩሲያ መሪ ሚካኤል ጎርባቾቭና አሁን በኢትዮጵያ በሌሉት በቀድሞው የኢትዮጵያ መሪ በሊቀ መንበር መንግስቱ ኃይለማርያም ዙሪያ የተቀለደ ነው።
የሩሲያ መሪ ሚካኤል ጎርባቾቭ ከዕለታት አንድ ቀን ለኢትዮጵያው መሪ ለጓድ ሊቀ መንበር መንግሥቱ ኃይለማርያም የገና በዓል ሥጦታ (X-mas gift) ይልኩላቸዋል አሉ።
ሥጦታቸው አንዲት የኮርስ ብስክሌት ናት። የብስክሌቷ ልዩ ነገር፣ ምንም ዓይነት የእግር መሽከርከሪያ ወይም ፔዳል የሌላት መሆኑ ነው።
ሊቀ መንበር መንግሥቱ ፔዳል እንደሌላት ሲያዩ በጣም ተበሳጭተው፡-
“የጉምሩክ ሰራተኞች ይሆናሉ የሰረቁኝ (የበሉኝ) እሰሩና ጠይቁልኝ!” አሉና ትዕዛዝ ሰጡ። የጉምሩክ ፈታሾች በሙሉ ታሰሩ - እንደ ሕጉ። እንደ ባሕሉ። የጉምሩክ ፈታሾች በሙሉ ተከረቸሙ። በምርመራ የተገኘ ምንም ነገር አልነበረም።
በቁጣ፤ “ፓይለቶቹንም እሰሩና መርምሩልኝ” አሉ። ፓይለቶቹም ታሰሩ። ፔዳሉ ግን አልተገኘም።
ጥቂት ወራት እንዳለፈ የእስር ቤቱ መርማሪዎች፣ ምንም ፍንጭ አለመገኘቱን ሪፖርት አደረጉ።
ሊቀ መንበር መንግስቱ አማካሪዎቻቸውን ሰብስበው መላ ምቱ አሉ።
አማካሪዎቻቸውም፤
“ለምን ፕሬዚዳንት ጎርባቾቭ ዘንድ ተደውሎ፣ የላኳት ብስክሌት ፔዳል ያላት ይሁን፣ ፔዳል የሌላት አይጠየቁም?” ሲሉ ሀሳብ አቀረቡላቸው።
ተደውሎ የጎርባቾቭ የቅርብ ረዳት ተጠየቀ።
የቅርብ ረዳታቸው አረጋግጦ ያመጣው መልስ፣ ዕውነትም የተላከችው ብስክሌት ፔዳል የሌላት ናት።
መንግሥቱ ኃይለማርያም በጣም በሽቀው፤
“እኮ ለምን? ለምንድነው ፔዳል የሌላት ብስክሌት የላካችሁት?” ብለው ጠየቁ።
ከሩሲያ ወገን ያገኙት መልስ፡-
“ጓድ ሊቀመንበር፣ እርሶ ሁልጊዜ ወደ ቁልቁለት እየወረዱ ስለሚሄዱ፣ ፔዳል መምታት (መዘውሩን ማሽከርከር) አያስፈልግዎትም!” የሚል ሆነ፤ ይባላል።
//////////////////////////////////////////////=======================////////////////////////////////////////////////////////////
ነሃሴ 28 ቀን 2014 ዓ.ም Saturday, 03 September 2022
ከሚመጣው ዓመት ዶሮ፣ እንቁላል ዘንድሮ
ከዕለታት አንድ ቀን የቅዳሜ ሹር ለት ቤተሰብ ተሰብስቦ፣ የፆመ የሚገድፍበት፣ ያልፆመም በግድ ተቀስቅሶ ገበታ የሚቀርብበት ሌሊት፣ አንድ አመለኛና አስቸጋሪ ልጅ፣ እንደ ሁልጊዜው ከሰው ፊት ምንትፍ ያደርጋል፡፡
የዚያን ዕለት ሌሊት በእንግድነት የተገኘ ጥቁር እንግዳ አለ፡፡
አባትና እናት፣ ያ አመለኛ ልጅ ያስቸግራል ብለው በየደቂቃው ስቅቅ ይላሉ፡፡ ዶሮው መጣ፡፡ ለየሰው በቁጥር እየለዩ እናት አወጡ፡፡ አመለኛው ልጅም ደርሶታል፡፡ ግን አመል ነውና ፋንታውን ዋጥ ስልቅጥ አድርጎ በእጁ እመር እያለ፣ የእንግዳውን ዕንቁላል ላፍ አደረገ፡፡
አባት፡-
“ኧረ ይሄ ባለጌ፣ የእንግዳውን ድርሻ ትወስዳለህ?”
እናት
(በምንተፍረት)
“ግዴለም ይብላ ተውት፣ ልጅ አደል? አለኮ፣ለእንግዳው አወጡለት፡፡”
እንግዳውም በሀፍረት ልሳን፡-
“ኧረ ግዴለም አትቆጡት! የእኛ ቤት ልጅ´ኮ ሙሉ ድስቱን ነው አንስቶ ይዞ የሚሮጠው!” አለ
ይሄኔ አባት፤
“አይ ለሱስ ደህና አድርገን ቀጥተነዋል፡፡”
============================================================================
የአዲስ አድማስ ጋዜጣ ዋና አዘጋጅ ደግሞ ነቢይ መኮንን ነው።
የአዲስ አድማስ ጋዜጣ መሥራችና ባለቤት አሰፋ ጎሳዬ
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
የአዲስ አድማስ መሥራችና ባለቤት አሰፋ ጎሳዬ ላንተ ምን ዓይነት ሰው ነበር? (ኢዮብ ካሳ - ጋዜጠኛ፣ ተርጓሚ፣ አርታኢና ደራሲ ነው፡፡ የአዲስ አድማስ ጋዜጣ ምክትል ዋና አዘጋጅ ነው።)
እስካሁን የጠቀስኳቸውን ነገሮች ሁሉ የፈጠረልን አሰፋ ጎሳዬ ነው፡፡ በዚያን አስቸጋሪ ወቅት አዲስ አድማስን የመሰለ ጋዜጣ ለመፍጠር ብቻ ሳይሆን ጽኑ መሰረት ላይ ለማቆም፣ ምጡቅ ሃሳብና ራዕይ የነበረው ሰው ነው፡፡ በዕውቀትም በአርቆ አሳቢነትም፣ በብሩህ ራዕይና በጠንካራ ሰብዕናም የታደለ፡፡ የቅንነትና የትጋት ህያው አርአያችን ነው፡፡ የላቀ ህልምን በጥረትና በጽናት እውን የማድረግ፣ የ‹‹ይቻላል››፣ ተምሳሌት ነው ብዬ አስባለሁ፤ ለኛ ብቻ ሳይሆን ለአገርም ጭምር፡፡
በኢትዮጵያ የግል ፕሬስ ታሪክ ለ20ኛ ዓመት የምስረታ በዓል መድረስ ከባድ ነው አይደል?
በጣም እንጂ! የዛሬ 15 ዓመትና 20 ዓመት የነበሩትን ጋዜጦችና መጽሄቶች አሁን ካሉት ጋር ማወዳደር ትችላለህ፡፡ ያኔ በመቶዎች የሚቆጠሩ ነበሩ፡፡ አሁን ግን ያሉት በጣት የሚቆጠሩ ናቸው፡፡ ይሄ በራሱ የግል ፕሬሱን ፈተናዎች ያሳያል፡፡ ወደ 20 ዓመት የደረሱና የተጠጉ ጋዜጦች የኛን ጨምሮ ከአራት አይበልጡም፡፡
ባለፉት 20 ዓመታት የአዲስ አድማስ ጋዜጣ ተግዳሮቶች ምን ነበሩ?
እንዴት መሰለህ --- በውጭው ዓለም 100 እና 150 ዓመት የሞላቸው ጋዜጦችን ታገኛለህ፡፡ ዘ ኢኮኖሚስትን
የመሰለ ምርጥ መጽሄትና ኒውዮርክ ታይምስን የመሰለ ድንቅ ጋዜጣ መጥቀስ ይቻላል፡፡ የአንባቢዎቻቸውን ቁጥር ደሞ አስበው፡፡ አንድ ጋዜጣ በቀን በ100ሺ በሚሊዮኖች የሚታተምበት ታሪክ ነው ያላቸው፡፡ እዚህ ጎረቤታችን ኬንያ ሳይቀር፡፡ በዚህ የረዥም ዓመታት ታሪክ ሙያው፣ አሰራሩ፣ አመራሩ፣ ቴክኖሎጂው፣ የንባብ ባህሉ ምን ያህል እንደዳበረ ማየት ይቻላል፡፡ የሙያ ሥነ ምግባር ከፖለቲካ ነጻነት ጋር አብሮ ሲሄድ እንደዚህ ነው፡፡
ወደ እኛ ስትመጣ የነጻ ፕሬስ ጋዜጠኝነት ዕድሜው ለጋ ነው - በሙያ ብቃትም ሆነ በሥነ ምግባር፡፡ ፖለቲካውን ደሞ ታውቀዋለህ፡፡ ዩኒቨርሲቲ ውስጥ የጋዜጠኝነት ትምህርት የተጀመረው በቅርቡ ነው፡፡ የንባብ ባህል ገና እንጭጭ ነው፡፡ የኢኮኖሚው ደካማ መሆን ራሱ መዓት ችግሮች አሉት፡፡ በአንድ በኩል በቂ ማስታወቂያ የማግኘት ችግር በሌላ በኩል የማተሚያ ዋጋ መናር ይፈጥራል፡፡ ይሄ ሳያንስ ደግሞ ፖለቲካው የሚያመጣቸው ጣጣዎችና የመንግስት ተጽዕኖ ይጨመርበታል፡፡
በአዲስ አድማስ ዋዜማ
____________ሰዓሊ በቀለ መኮንን (ረዳት ፕሮፌሰር) Monday, 09 March 2015
ሁሉም ነገር የሆነበት ጊዜ ወደ ሁዋላ እየራቀ ሲሔድ ለዛሬ ሕልም መምሰሉ አይቀርም። ጥቂት ቆይቶ ደግሞ ግማሽ ጐኑን ተረት ይበላዋል። ለእንደኛ አይነቱ ፅፎ ማስቀመጥ ብዙ ለማይሆንለትማ ጭራሽ በመረሳት ጎርፍ የሚጠረግበት አጋጣሚ ጥቂት አይደለም።
እንዲህ ሥራውን አክብሮ መሰረቱን አሳምሮ ቀና እንዳለ፣ አስራ አምስት አመታትን አስቆጥሮ ዛሬ የደረሰው የአዲስ አድማስ ጋዜጣ፤ የዛሬ አስራ አምስት አመት ረዥም ጉዞ የማይታክተው ቁምነገረኛ ጋዜጣ ጀምረን እስቲ ሳናቋርጥ ማሳተም ያቅተንም እንደሆን፣ ሞክረን አቅማችንን ካላየን ምን ዋጋ አለው ? በሚል ወኔ ባለቤቱ አሴ - አሰፋ ጎሳዬ መውጣት መውረድ ከጀመረ ሰንበትበት ብሎ ነበር። ታዲያ ምንም እንኳ አብዝቶ የሚገናኘውም የሚመክረው ከቆየ የስራም የሐሳብም ባልደረባው ከጌታ መኮንን ጋር ቢሆንም በተለይ ከስራ በሁዋላ አመሻሽ ላይ በዋዛውም በቁም ነገሩም ከሚቀላቀሉት መካከል እኔም አንዱ ነበርኩ።
ከዚያ ቀደም ብሎ አምስት ስድስት ዓመት በፊት ገደማ “አዲስ አርት ፌስቲቫል” የተሰኘውን በሐገሪቱ የመጀመሪያውን ሳምንት ሙሉ የተካሔደ ዙሪያ መለስ የስነ-ጥበብ ፌስቲቫል ለማዘጋጀት ጌታ መኮንን አሰባስቦ ካስተዋወቀን ምርጥ ሰዎች አንዱ ነበር- አሴ ። እርሱ ሰዓሊ ወይ ገጣሚ ባልሆነበት ሌሎች ታውቀው እነርሱው በሚጠቀሙበት የሳምንት ሙሉ ትልቅ ክብረ-በዓል በአዲስ አበባ ይካሔድ ዘንድ የከሰረው የገንዘብ መጠን፣ ያባከነው የጊዜ ብዛት፣ የወጣ የወረደበት ቦታ፣ የተለማመጠው የለመነው የሰው ብዛት፣ በዚያም ያገኘውን የመንፈስ ደስታ አሁንም ድረስ ሳስበው ካለማቸውና ካከናወናቸው ተግባራቱ ሁሉ
የታዘብኩት በርግጥ ሰውና ሐገሩ መለወጥ ካማራቸው የምር መለወጫ መንገዱ ይኸው መሆኑን ነው
ርዕይ ፣ ዛሬ እንደ ብይ መጫወቻ ሳይሆን ርዕይ ከተባለ በበኩሌ የአሴ አይነት ርዕይ ያለተጨማሪ ማብራሪያ ምን እያሉ ምን ማድረግ እንደሆነ ያኔም አሁንም በቀላሉ ይገባኛል። አዲስ አርት ፌስቲቫል እስከ ዛሬ ያልደበበዘዘውን አሻራ ጥሎ እንዲያልፍ ከጌታ መኮንን ጋር ሁሉን ካደረጉ በሁዋላ፣ አሴ በአንድ ወይ በሌላ መልክ ቋሚ የሆነ የእውቀት ወይም የጠቅላላ መረጃ መድረክ መፍጠር ወይም ከዚያም በላይ “ትልቅ የሆነ ነገር ላገራችን በዚህ ጊዜ ምን ማድረግ እንችላለን ? ” ዓይነት ነገር የሁልጊዜ ጥያቄና ጨዋታው ነበር። ለራሱ
ስራ ፈጥሮ ብዙ ብዙ መንገዶችን በብዙ ሌሎች መስመሮች በኩል ደጋግሞ እንደሞከረ
አስታውሳለሁ። ሁሉንም የገንዘብ ትርፍ አጥቶባቸው ሳይሆን እርሱ “ሐገር” ፣ “ ወገን” ከሚለው ኅብረተሰብ ጋር አብሮ ከማደግ ፣ አውቆ ከማደግ ጋር በልቡ ያለውን ሕልም አልፈታ ስላለው ብቻ ነው ጥሎ ሌላ ለመጀመር የሚደክመው ። ይህ አይነቱ የአስተሳሰብ ሐብት ዛሬ አሰፋ ካለፈ በሁዋላ በኖርናቸው ጥቂት አመታት ውስጥ በብርሃን ፍጥነት አሽቆልቁሎ፣ የከፋ ኪሳራ ውስጥ እንደምንገኝ አጥብቄ አምናለሁ። ከዚያ አንፃር ከተመዘንን፣ ስንቶቻችንና ማንኛችን ሞተን፣ ማንኛችን ደግሞ የኗሪነት ቆጠራ እንደሚመለከተን አላውቅም።
ከብዙ ማውጣትና ማውረድ፣ ከብዙ ምክርና ማሰላሰል በሁዋላ ያ የመረጃ መድረክ ጋዜጣ ቢሆን እንደሚያስኬድ ከዚያም ቀስ በቀስ የኢትዮጵያን ስነ-ጥበብ ሊያግዝ የሚችል አቅም የሚኖረው ተቋም ራሱ ይፈጥራል ተብሎ ጋዜጣው ይቅደም የሚል ውሳኔ ላይ ተደረሰ። ሁልጊዜም አሰፋ በስነ-ጥበብ ውበትና ጉልበት ላይ እምነት ነበረው። በዙሪያው በነበርነው የሙያው ሰዎች ተፅዕኖ አይመስለኝም። ዋናው ምክንያት ከገዛ ስልጣኔው የመነጨ እንደሆነ እኔ ጥርጣሬ የለኝም ። ስልጣኔው ስል መማሩ ብቻ ማለቴ አይደለም ። በመማርብቻ መሰልጠን እንደማይገኝ ከብዙ ምሁራኖቻችን ስለምናስተውል። ይልቁንም አሰፋ ሲበዛ አንባቢ ፣ ምን እንደሚያነብም የሚያውቅ ፣ በጥልቅና በፍጥነት ማንበብ የሚችልበት፣ የሚያነበው ለባላጋራ ማጥቂያ ወይም ያደባባይ መኮፈሻ ሳይሆን በቃ ለዕለት ተለት የአይምሮ ምግቡ እየሰፈረ የሚመገበው ነው። ከዚያ የሚገኘውን ጉልበት እንዴት ለሕይወት ጥያቄዎች መልስ መፈለጊያነት እንደሚተረጉመውም አሳምሮ ያውቅበታል። እንኳን ከመፅሀፍ ከጉዋደኛ የሰማውን በራሱ እውቀትና ባካባቢው አቅምና ቋንቋ አዋዝቶ ያወርደዋል እንጂ አንዱንም በደረቁ ቃል በቃል ደግሞት አያውቅም። ለዚህ አይነቱ ሰብዕና ስነ- ጥበብን ማወቅም ሆነ ማድነቅ፣ ማክበርም ሆነ መደገፍ እንግዳም ትርፍ ነገርም አይሆንም ።
አንድ ቀን ምሽት ጋዜጣው ሊታተም በጣም ጥቂት ቀናት ሲቀሩት፣ እነ አሰፋ በርከት ብለው ከሚያወኩበት ቦታ ስልክ ካንዳቸው ዘንድ ይደወልልኛል። ጌታ ይመስለኛል ደዋዩ። “አሁን ርዕሱ ላይ ደርሰናል። አሁን ሁላችንም የወደድነውንና ጥሩ የመሰለንን ርዕስ እየሰነዘርን ነው። ለምሳሌ አዲስ ….. “ ብሎ ሳይጨርስ ካፉ ቀልቤ …” በቃ እንግዲህ ጀመራችሁ ገብረ-ማርያም ሲባል ወልደማርያም ማለት ደስ አይልም …አዲስ ዘመን እዚያ ጋ ስለሚታተም እዚህ ጋ የግድ አዲስ -ዓለም ፣ አዲስ-ማተብ እያልን መቀጠል አያምርብንም--”
እያልኩ ትንሽ ተሞጣሞጥኩ። በስብሰባም ይሁን በሻይ ጨዋታ ላይ፣ ነገራችን ሁሌም
ከድርቀት የነፃ ነበር። “በመሰረቱ-- በዋናነት---በአዋጭነት ….” ብሎ ንግግርን ፊት ሰጥተነው አናውቅም።
በዚያ ምሽት ካልዘነጋሁ እነ ነቢይ፣ እነመስፍን እና ሌሎችም አብረው የነበሩት ሁሉ ብዙ ቀልዶችና ሐሳቦች ሰነዘሩ ።ግፋ ቢል ሁለት ቀናት ፈጀ መሰለኝ ፣ ወዲያው የመጀመሪያዋ አዲስ አድማስ ታትማ ወጥታ፣ ሁላችን በጣም ተደሰትን ። ያኔ ያሽሟጠጥኩባት “አዲስ” እነሆ ከዚያም በሁዋላ ስንትና ስንት አዲሶችን ፈለፈለች ። አዲስ ነገር ። አዲስ ጉዳይ …..እና ሌሎችንም።
******************************************
የዮሐንስ ሰ."ነፃ አስተያየት"
የነበይ መኮንን "የኛ ሰው በአሜሪካ"
የነ አልአዛር ኬ፣
የሌሌሳ ግርማ " ልብወለድ"
የኤፍሬም እንዳለ"እንጨዋወት"
የነእዮብ ካሣ፣
የከበደ ደበሌ ሮቤ፣
የገዛኸኝ ፀ"የመጽሐፍ ክሪቲክ"
የሌሎችም አምደኞችን ፀሑፎች እሁድ ጧት ላይ ፓላስ ካፌ ቁጭ ብዬ
