ጦቢያ

“የኢትዮጵያን ፊልም እንደ ዥዋዥዌ ነው የማየው” 14 December, 2013 Written by  አበባየሁ ገበያው  *********************** “አሪፍ ሃያሲ ፊት ለፊት እየሄደ መንገድን ያሳያል፣ ቀሽም ሃያሲ ኋላ ኋላ እየተከተለ ይገፋል”  አርቲስት ግሩም ኤርሚያስ አብዛኞቹ የፊልም አድናቂዎች ከ‹‹ሄርሜላ›› ፊልም ጀምሮ ያውቁታል፡፡ በፊልም ትወና ሙያ ለ11 ዓመታት የሰራው አርቲስት ግሩም ኤርሚያስ፤ በየጊዜው በርካታ የፊልም ፅሁፎች ቢቀርቡለትም እስካሁን በዓመት ከአንድ በላይ ፊልም አልሰራም፡፡ መስራት ሳይፈልግ ቀርቶ አይደለም፡፡ የሚመጥነው እያጣ መሆኑን አርቲስቱ ይናገራል። ባለፈው ሳምንት በኢትዮጵያ ኢንተርናሽናል ፊልም ፌስቲቫል ‹‹የዓመቱ ምርጥ የወንድ የፊልም ተዋናይ›› በሚል የተሸለመው አርቲስቱ፤ የዛሬ ሶስት ዓመትም በተመሳሳይ ዘርፍ ተሸላሚ ነበር፡፡ የ‹‹ሜተድ አክቲንግ›› የትወና ዘይቤ ገፀ ባህርይው መስሎ ሳይሆን ሆኖ መጫወት እንደሚፈልግ ያስረዳል፡፡ ለዚህ ነው የሚተውነውን ገፀ ባህሪ ለማጥናት ሰፊ ጊዜ የሚወስደው፡፡ ዘንድሮ በተሸለመበት በ‹‹400 ፍቅር›› ፊልም ላይ ቦክሰኛውን ሆኖ ለመጫዎት ለስምንት ወር የቦክስ ስልጠና እንደወሰደ ይናገራል፡፡ የአዲስ አድማስ ጋዜጠኛ አበባየሁ ገበያው ከግሩም ኤርሚያስ ጋር ባደረገችው ቆይቶ ስለ ህይወቱና ስለ ሙያው፣ ስለ ኢትዮጵያ የፊልም ኢንዱስትሪና ተያያዥ ጉዳዮች አነጋግራዋለች፡፡ በቅርቡ ሁለተኛ ልጅ አግኝተሃል፡፡ ባለፈው ሳምንት ደግሞ የኢትዮጵያ ኢንተርናሽናል ፊልም ፌስቲቫል “የዓመቱ ምርጥ የፊልም ተዋናይ...

በ- አብነት ስሜ የመጽሐፉ ዋና መከራከሪያ ዘመን በየሁለት ሺህ ዓመቱ ይለወጣል፤ በሦስተኛው ሚሌኒየም የአኳሪየስ ዘመን ገብቷል፤ የኢትዮጵያ ኮከብ አኳሪየስ ነው፤ የአኳሪየስ ዘመን አኳሪየስ ለሆነችው ኢትዮጵያ ከጉዳቱ ይልቅ ጥቅሙ ያመዝናል፤ የሚል ነው፡፡ ትንታኔው የተካሔደው በአስትሮሎጂ ማዕቀፍ ውስጥ ነው። መጽሐፉ በአምስት ክፍልና በአስራ ሰባት ምዕራፎች ተደራጅቶ ቀርቧል። ለትንታኔው ዳራ ለመስጠት ሲባል የአስትሮሎጂ ታሪካዊ አመጣጥና አሠራር በክፍል አንድ ተመጥኖ ቀርቧል። በዚህ ክፍል ስለዋና ኮከብና ስለ ልደት ሰንጠረዥም አጭር ማብራሪያ አለ። በዚህ ክፍል ባለው የመጨረሻ ምዕራፍም የዘመናት ኮከብ ምጥን ገለፃ ይገኛል። የክፍል ሁለት ዋና ትኩረት 8ኛው ሺህ ስለሚባለው ስለ አኳሪየስ ዘመን ነው። በዚህ ክፍል የአኳሪየስ ዘመን ባህሪ ከአኳሪየስ ኮከብ ፀባይ ተፅእኖ እና ከሊዮ ኮከብ ንኡስ ተፅእኖ አንፃር ተብራርቷል። ክፍል ሦስት ወደ ኋላ መለስ ይልና የአስትሮሎጂን ጥቅሞች እና ምክሮች ያቀርባል። ምክሮቹ በተለይ በጤናና በሙያ ዝንባሌ ላይ ያተኩራሉ። ክፍል አራት በሀገራት ኮከብ መጠነኛ ገለፃ ይንደረደርና የኢትዮጵያ ኮከብ ላይ ሙሉ ትኩረቱን ያደርጋል። ክፍል ሁለትና ክፍል አራት የመጽሐፉ ማእከላዊ ይዘቶች ናቸው። በክፍል አምስት ሦስት አባሪዎች ተካተዋል። አባሪ 1 ስለ ጉዱ ካሳ ኮከብ በ2001 የተፃፈ ብእሮግ ነው፡፡ አባሪ 2፣ በ1999 ስለ ኢትዮጵያ ኮከብ የጻፍኩት አጭር ብእሮግ ነው። አባሪ 3፣ የውጭ አገርና የኢትዮጵያውያን ስመጥር ግለሰቦችን ኮከብ አጭር ዝርዝር ይዟል። በዚህ አባሪ፣ የሀገራትና የገፀባህርያት ኮከቦች ዝርዝርም ይገኛል። ************************************** ምንጭ:-- http://semnawore...

መንትያ ጥበባት፤ ግጥምና ሙዚቃ! ሰሎሞን ተሠማ ጂ. ******************   “የአንድን አገር የሥልጣኔ ደረጃ ለማወቅ ብትሻ፤ ሙዚቃውን አድምጥ፣ ሥነ-ጽሑፉን አንብ!” ብሎ ነበር - ዲዜሬል፡፡ ፕ/ር አሸናፊ ከበደም፣ “ የአንዲት አገር ሥልጣኔ አቋም በሳይንስ፣ በፖለቲካ፣ በኤኮኖሚ፣ በቴክኖለጂና በሚሊታሪ ኃይሉ ብቻ ሳይሆን በ ሙዚቃ፣ ሥነ-ጽሑፍና በሌሎችም የኪነ-ጥበባት ዘርፎች የተደላደለ እንዲሆን ያስፈልጋል፡፡ በተለይም ሙዚቃና ሥነ-ጽሑፍ ረቂቅ አስተሳሰብና ዲሲፕሊንን ስለሚፈጥሩ ሥልጣኔው ተስፋፍቶ መገኘት አለበት፡፡ የቴክኖሎጂና የኤኮኖሚ እድገት ሊኖር የሚችለው የረቂቁ አስተሳሰብ ችሎታ ያላቸው ሰዎች ሲኖሩ ነው” ይሉ ነበር (መነን መጽሔት ፣ ሰኔ 1957 ዓ.ም፤ ገጽ 22)፡፡ በማስከተልም፣ “በአዕምሮና በልብ ምንነቱ ሳይታወቅ የሚታሰብ ነገር በሙዚቃ አካል ይኖረዋል በሥነ-ጽሑፍም ግዝፎ ይወጣል፡፡ ታላቅ የተባሉት ሁሉ ዘጠና-ዘጠኝ ከመቶ የሚሆኑት የጥበባዊ (ካላሲክ) ሙዚቃ ተጨዋች የሥነ-ጽሑፍም አፍቃሪዎች ነበሩ፤” ብለዋል (አዲስ ዘመን ጋዜጣ፣ የካቲት 8 ቀን 1960 ዓ.ም፤ ገጽ 5) ፡፡  አይንስታይንም ሆነ ዶክተር ኒኮላ ቴስላ በጥበባዊ ሙዚቃና ሥነ-ጽሑፍ አፍቃሪነታቸው የታወቁ ነበሩ፡፡ በሃገራችንም ቢሆን ጥልቁና ረቂቁ ፍልስፍና የገባውና የኖረው በዜማና በቅኔ አማካኝነት ነው፡፡ በሙዚቃ የተራቀቁት ሊቃውንት - በዜማ ቤት፣ በቅኔ ቤትና መጽሐፍት ቤት ውስጥ ሚስጢራትን አቀላጥፈው የሚያውቁ ምሁራን ስለነበሩ ምናባቸው ሰፊ፣ ሥነ-ሥርዓታቸውም ሥልጡንና የተገራ ነበር (ኃይለ ገብርኤል ዳኜ፤ 1970፣ ገጽ 89-90)፡፡ የዜማ ቤት በአራት ይከፈላል፡፡ የመጀመሪያው ድጓ ቤት ነው፡፡ ዓመቱን ሙሉ በቅዳሴና በሰዐታት ጊዜ የሚዘመ...

ጃፓናዊያን ሴቶች በፍቅር ያበዱለት የማራቶን ጀግና                                             በ ፍስሃ ተገኝ *************************************************** በአንድ ወቅት ጃፓናውያን ሴቶች አብረውት ለመሆን በቁጥር አንድነት የሚመኙት ጎረምሳ ነበር። እሱ ያለበትን ሁኔታ በንቃት ይከታተላሉ፣ ባዩት ቁጥር በደስታ ይጮሀሉ። ስለ ብራድ ፒት ወይም ዴቪድ ቤካም እያወራሁ አይደለም፤ ስለ አበበ ቢቂላ እንጂ። እ.አ.አ በ1961 ዓ.ም በጃፓኗ ኦሳካ ከተማ በተካሄደው የማራቶን ውድድር ላይ ተሳትፎ  በአሸናፊነት ካጠናቀቀ በኋላ በጃፓናውያን ሴቶች ልብ ውስጥ መግባት የጀመረው አበበ ቢቂላ በ1964ቱ የቶኪዮ ኦሎምፒክ ለመሳተፍ ወደጃፓን ሲሄድ በሰውነት አቋማቸው ከሚበልጡትና በእድሜ ከሱ ከሚያንሱት ፈርጣማና ጡንቸኛ አሜሪካዊን የኦሎምፒኩ ተሳታፊዎች ቦክሰኛው ጆን ፍሬዠርና ዋናተኛው ዶናልድ አርቱር ሾላንደር ይልቅ የሀገሪቷን ሴቶች ቀልብና ልብ መስረቅ ችሏል። እ.አ.አ በ1932 ዓ.ም ሰሜን ሸዋ ጃቶ ውስጥ የተወለደው አበበ፤ ከእናቱ ጋር ለመኖር በሚል የትውልድ ቦታውን ትቶ ወደ አዲስ አበባ ከሄደ በኋላ በቅድሚያ ከከተማዋ የወደደው ነግር ቢኖር ጥርት ያለና ስርአት ያለው የደንብ ልብስ የሚለብሱት የአጼ ኃይለ ስላሴ ክቡር ዘበኛ አባሎች ነው። እና...

ፊልም፣ "ሰባተኛው ስነ-ጥበብ" በሰሎሞን ተሠማ ጂ. (semnaworeq.blogspot.com) የአንድ ሀገር ህዝብ በጦር ሜዳ ግንባር የመጣበትን ወራሪ ጠላት መክቶ በድል አድራጊነት ቢወጣ ባለድል መሆኑ እሙን ነው፡፡ ድሉ በወታደራዊው ጦርነት የመጨረሻውን ትግል አድርጎ ለማሸነፉ ምስክር ነው፡፡ በባህሉና በማንነቱ በኩል ግን የሚመገበው፣ የሚለብሰውና የሚነጋገርበት ዘዬ፣ ወራሪዎቹ ትተውት የሄዱትን ርዝራዥ ብኂል ነው፡፡ ጦርነቱ ብርቱ ብርቱ የጦር አበጋዞችን እንጂ፣ ቆራጥ የባህል ጠበቆችን ወይም ስለባህልና ስለሥነ-ጥበብ ተምረው የተዘጋጁ ኃይሎችን (ልሂቃን) ስላላዘጋጀ፣ ከፍ ያለ የጥበባዊ ሽንፈት ይከተላል፡፡ የባዕዳንን ርዝራዥ ባህል በሲኒማና በመዝናኛ ውጤቶች እየተመገበ የሚያድግ ወጣት እንደምን አድርጎ የራሱን ታሪክ ሊተርክ ይችላል? እንዴትስ የራሱን እሴቶች ዋጋ ሊሰጥ ይችላል? ስለሆነም ወጣቱ   የውንብድናና የወላባነትን ባህሪ ብሂሉ ያደርገዋል፡፡ የደቡብ አፍሪካ፣ የቬትናም፣ የላቲን አሜሪካንና የበርካታ የመካከለኛው ምስራቅ አገር ሕዝቦች የጦር ሜዳ ወራሪዎቻቸውን በወኔ ቢመክቱም ቅሉ፣ የወረራቸውን የምዕራባዊያን ባህል ማሸነፍ አልቻሉም፡፡ ምክንያቱም፣ ኤድዋርድ ሳይድ፣ Orientalism በተሰኘው መጽሐፉ ውስጥ እንዳተተው፣ “መሪዎቹና ሕዝቡ ሙሉ ኃይላቸውን ጦርነቱ ላይ አድርገውት ስለቆዩ፤ ታሪካቸውን፣ ባህላቸውንና ማንነታቸውን በዝንጓዔና በቀልበ-ቢስነትም ስለሚዘነጉት ነው” ይላል፡፡     ኢትዮጵያዊያንም የአድዋንና የአምስቱን ዓመት የፀረ-ወረራ ትግል ካካሄዱ በኋላ ታሪካቸውንና ባህላቸውን እንዲዘነጉ የጣሊያን ወራሪዎችም ሆኑ ቆንስላዎቹ ያልተቆጠበ ጥረት አድርገዋል፡፡ ፕሮፌሰር ሥርግው ኃብለ ሥላሴ “ዳግማዊ አጼ ሚኒሊክ፣ የአዲሱ...

“ዣንቶዣራ” ዓይናችንን የገለጠልን ልብወለድ!  በእርግጥ የቀዳሚ እና የተከታይ ደረጃ ለመስጠት ያዳግተኛል፡፡ ይስማዕከ ግን በአማርኛ ልብወለድ ውስጥ ከተለመደው አብራሪነት፣ ገላጭነት፣ (ለምሳሌ በዕውቀቱ ሥዩም እንደሚተቸው ቀኑ ደመናማ ነው ሰማዩ ብልጭ ድርግም ይላል…) እያልን ከምንወርድበት ዘልማዳዊ ጥንወት መንጭቆ ሊያወጣን ይታትራል፡፡ የ”ዣንቶዣራ” ቁጥር አንድ እምርታ ሁነትን ከማብራራት እና ከመተረክ ይልቅ በገጸ ባሕርያት አማካኝነት የሰላ ትችትን መሰንዘር፣ ጥልቅ ፍልስፍናን መወንጨፍ፣ የሕዝቡን ብሶት ማስተጋባት ወዘተ. ነው፡፡ በህዳሴ እንቅስቀሴአችን ውስጥ ያላየነውን እናይ ዘንድ (ግልብ ስልጣኔአችንን እየገለበ) የሚሞግተው ኪራኮስ በተባለ ገጸ ባሕርይ አማካኝነት ነው፡፡ እርጅና ያልሆነ ሰንፍና ካልተጠናወተኝ በስተቀር አስታውሳለሁ! ከአንድ ድፍን ዓመት በፊት መጽሐፍ እያሳተሙ ከደራሲ ወገን የሚሆኑ ሰዎች እንደመብዛታቸው ፖለቲካችንን እና የአስተዳዳሪዎቻችንን የአስተዳደር ዘይቤ የሚደፍር ትጉህ ብዕረኛ እምብዛም እንደሌለ ጽፌ ነበር፡፡ በዚህኛው ጋዜጣ አልነበረም፡፡ ያኔ በዕውቀቱ ሥዩምን ስለፖለቲካዊ ሽሙጡ፣ ይስማዕከ ወርቁን ስለ የሀገር ፍቅር ቀስቃሽ ጽሑፎቹ መጥቀሴን ግን ኮራሁበት፡፡ ዴርቶጋዳን ለአንባቢዎቹ ባቀረበ ጊዜ የንባብን አብዮት በኢትዮጵያ ላይ የለኮሰው ይስማዕከ ወርቁ ለአማርኛ ሥነ ጽሑፍ መዳበር፣ መታተም፣ መነበብ የራሱ የሆነ አዎንታዊ ተጽዕኖ አሳርፏል፡፡ “ዴርቶጋዳ”ን ነግደው የከበሩ መጽሐፍ ሻጮችንም ሳንዘነጋ! በተከታታይ ያሳተማቸውን መጽሐፎቹን ብዙዎቹ በጉጉት ሲሻሟቸው አስተውለናል፡፡ በቅርቡ ያወጣው አምስተኛ ልብወለዱ ሲሆን ግጥሞቹን ስንጨምር ሰባተኛ መጽሐፉ መሆኑ ነው፡፡ የአሁኑ መጽሐፉ “ዣንቶዣራ” ይ...